๒๔.เทคนิค...การช่วยเหลือคนพิการ ที่ใช้รถเข็น

มาแล้วครับ หลังจากหายไปหลายวัน เรื่องที่จะเขียนต่อไปนี้ เป็นเรื่องวิธีช่วยเหลือคนพิการที่ใช้รถเข็น  จึงคิดว่าน่าจะมีภาพประกอบที่เหมาะสม  แต่ยังหารูปที่ดีๆ ไม่ได้  จึงลองไปค้นรูปเก่าทั้งของตัวเอง และที่ได้มาจากเพื่อนๆ ที่มีอยู่ในฮาร์ดดิสก์

ไปเจอรูปการอบรมผู้ช่วยเหลือคนพิการ ของศูนย์การดำรงชีวิตอิสระคนพิการ จ.นนทบุรี จึงขออนุญาตเพื่อนๆ พี่ๆ เป็นนายแบบ นางแบบจำเป็น  นำรูปของพวกเขา มาประกอบนะครับ

เทคนิคการช่วยเหลือคนพิการนั่งรถเข็น  วันนี้ขอพูดถึง ซัก ๒-๓ วิธีหลักๆ นะครับ  เผื่อว่า...ไปพบคนนั่งรถเข็น ที่ต้องการความช่วยเหลือ จะได้ช่วยได้ถูกต้อง

เริ่มจาก การเข็นรถเข็นคนพิการ Wheel Chair รวมไปถึงผู้สูงอายุ คนป่วยที่ใช้รถเข็นด้วยก็ได้ครับ

การเข็นในทางราบปกติ  อันนี้ คงไม่ใช่เรื่องยาก น่าจะคล้ายการเข็นรถเข็น Cart ตามห้าง แบบข้างล่างนี้นะครับ

แต่ถ้าเจอทางขรุขระ ทราย หรือ ทางลูกรัง มีหิน  วิธีที่ดีที่สุด คือยกล้อหน้า แล้วเข็นไป แบบนี้ครับ

(รูปนี้ พี่นายแบบเขาทำท่าทางแบบนั้น ไม่ใช่ว่า เขากลัวนะครับ แต่เขาเป็นคนพิการทางสมองแบบหนึ่ง Cerebral Palsy)

อาจจะดูโลดโผนไปหน่อย แต่จะง่าย และเบาแรงต่อการเข็นผ่านอุปสรรคต่างๆ แถมยังนุ่มนวลต่อคนนั่ง เพราะล้อหลังมักจะมีขนาดใหญ่ และเป็นยางลม กันสะเทือนได้(เหมือนล้อจักรยาน)  แต่ล้อหน้า จะมีขนาดเล็ก และ เป็นยางตันครับ
ที่สำคัญ...จะปลอดภัยกว่า เพราะว่าถ้าเข็นปกติ เวลาล้อหน้าสะดุดหิน หรือแม้แต่ ทางที่ขรุขระมากหน่อย ก็อาจทำให้คนนั่งบนรถเข็น  ที่เดินไม่ได้ ต้องหน้าทิ่ม โดดจากรถไปนอนคว่ำ วัดพื้นก็ได้ครับ(อันนี้ยังไม่เคยเจอกับตัว แต่ก็เกือบมาหลายครั้งแล้วครับ)

การเข็น ขึ้นลงทางลาด ถ้าเข็นขึ้น เข็นตามปกติครับ แค่ออกแรงสู้กับแรงโน้มถ่วงโลก มากหน่อย อีกทั้ง ขึ้นอยู่กับคุณภาพของรถเข็น และน้ำหนักของคนบนรถด้วยครับ

เข็นลง เอ... เรียกว่าถอยลงก็ได้นะ   วิธีแรก ถอยหลังลง ผู้ช่วยเหลือ ต้องอยู่ด้านหลังรถ  ค่อยๆ ปล่อยให้ลงมา อาจต้องใช้ตัวช่วยดันไว้ ไม่ให้รถไหลลงมาเร็วเกินไป (ตามรูป)

แต่สำหรับผู้ชำนาญแล้ว และมีกำลังพอ  จะใช้เทคนิค ยกหน้า แล้วดึงจากด้านหลัง เหมือนรูปข้างบนก็ได้ครับ
การขึ้น ลงบันได  "บันได"เป็นสิ่ง พวกผมเซ็ง...มาก เวลาที่เจอ การจะผ่านไปได้ก็ลำบาก ผู้ที่ช่วยเหลือ ก็ต้องเหนื่อยกว่าปกติ  ยังไม่นับถึงอันตราย ถ้าเกิดผิดพลาดอีกต่างหาก
แต่ถ้าเจอจริงๆ ก็ต้องลุยน่ะครับ

การขึ้นลงบันได เป็นเรื่องค่อนข้างยาก ควรถามตัวคนพิการให้ดี ก่อนที่จะปฏิบัติจริง เพราะบางคนอาจมีเทคนิคประจำตัว  บทนี้ขอเล่าถึงวิธีที่ผม และเพื่อนๆ คิดว่าเหมาะสมที่สุดนะครับ

การขึ้น ลงในกรณีที่ มีผู้ช่วยเหลือ ๓-๔ คน  ให้จับที่จุดยึดหลักของรถเข็น (เช่น โครงรถ)  แล้วยกขึ้นพร้อมๆ กัน ค่อยๆ เดินขึ้น หรือลงบันไดได้เลย  แต่ควรยกให้ด้านหน้าของรถเชิดสูงไว้ ป้องกันการล้มลงทางด้านหน้า เพราะคนพิการบางคนทรงตัวไม่ได้เลย

(ภาพนี้ขออนุญาตเป็นนายแบบเอง รูปนี้ที่วิหารเซียน พัทยา มีเจ้าหน้าที่ใจดีช่วยครับ ๓ชั้น ชันๆ เลย)

แต่ถ้าเกิดมีแค่ ๑-๒ คน  แต่ยังจำเป็นต้องขึ้นไปล่ะครับ  การหันหน้ารถออก ยกล้อหน้าขึ้น แล้วค่อยๆ ดึงขึ้น ทีละขั้น  จะเป็นวิธีที่พวกเราใช้อยู่เป็นประจำ  ในกรณีที่ไม่ชำนาญ ควรมีผู้คอยสนับสนุนอยู่ด้านล่างอย่างในรูปครับ

รูปข้างล่างนี้ เป็นการแสดงเป็นตัวอย่าง ของผู้ช่วยเหลือมืออาชีพ  โดยใช้เพียงคนเดียว ลาก หรือหย่อนรถเข็น ขึ้นลง บันได  ถ้าไม่ชำนาญเพียงพอ ไม่ควรเลียนแบบอย่างยิ่งครับ

วันนี้พอแค่นี้ก่อนแล้วกันนะครับ  เดี๋ยวจะตื่นเต้นเร้าใจเกินไป โปรดติดตามต่อ ในตอนต่อไป

เทคนิคต่างๆ ที่เล่าในวันนี้ ถือว่าเป็นเรื่อง(ความสามารถ)เฉพาะตัวนะครับ เท่าที่ทราบ...ยังไม่มีการพัฒนาออกมาเป็นหลักสูตร แบบทางการใดๆ นะครับ  ส่วนใหญ่ จะถ่ายทอดต่อๆ กันมา จากคนพิการ รุ่นพี่ๆ ที่มีชีวิตอิสระแล้ว

ถ้าเรื่องไหนที่ดูอันตราย ก็ควรใช้วิจารณญาณในการทำตามครับ   เพราะผมยังเคยพลาดครั้งนึง ตกบันไดหัวปูดมาแล้ว (ไม่ใช่จากผู้ช่วยเหลือนะครับ แต่เพราะเบรครถเข็นเสีย) 

แต่ก็ไม่อยากให้เป็นเหตุผลให้...คนพิการต้อง ติดคุก อยู่ในบ้านตัวเอง เพราะอุบัติเหตุก็เกิดขึ้นได้ เฉพาะเวลาที่ประมาทเท่านั้นครับ

แต่ ผมว่า...ทางที่ดี ช่วยกัน สนับสนุนการสร้างทางลาด ที่ได้มาตรฐานไว้ให้พวกเราเยอะๆ เถอะครับ  เราจะได้มีชีวิตที่เป็นส่วนหนึ่งของสังคมได้เท่าเทียมกับคนอื่นๆ ไงครับ